Προφίλ Δήμου

Ο Δήμος της Κόνιτσας καταλαμβάνει το βορειοδυτικό τμήμα της περιφέρειας Ηπείρου και καλύπτει μια επιφάνεια 1.000 km2 περίπου.

Στα βορειοδυτικά κυριαρχεί ο ορεινός όγκος του Γράμμου, που αποτελεί το φυσικό όριο της ευρύτερης περιοχής της Κόνιτσας με το Νομό Καστοριάς και την Αλβανία. Στο κέντρο και στα ανατολικά δεσπόζει το δεύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας, ο Σμόλικας και λίγο πιο πέρα στέκει η Βασιλίτσα, χωρίζοντας την Ήπειρο από τη Δυτική Μακεδονία. Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η μεγαλόπρεπη χαράδρα του Αώου, που σχηματίζεται ανάμεσα από την Τραπεζίτσα και την απόκρημνη Τύμφη, αποτελώντας το όριο της ευρύτερης περιοχής της Κόνιτσας με το διπλανό Ζαγόρι. Τέλος στα νότια στέκεται ο επιβλητικός ορεινός όγκος της Νεμέρτσικας και του γειτονικού Δούσκου.

Ανάμεσα από τα πανέμορφα και συνάμα άγρια αυτά βουνά κυλούν ορμητικά τα νερά τριών μεγάλων ποταμών και πλήθους παραποτάμων τους. Οι τρεις μεγάλοι ποταμοί: Αώος, Βοϊδομάτης και Σαραντάπορος, ενώνονται στον κάμπο της Κόνιτσας και των γύρω χωριών και ως ένας ποταμός πλέον, Αώος, κατευθύνουν βιαστικά τα νερά τους για τις ακτές της Αδριατικής, διαμέσου της Αλβανίας.

Η ποικιλομορφία του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Κόνιτσας αντανακλάται σχεδόν ξεκάθαρα στα χαρακτηριστικά και στις συνήθειες των ανθρώπων που από αρχαιοτάτων χρόνων κατοικούν εδώ, συνθέτοντας ένα μωσαϊκό από 47 οικισμούς, οι οποίοι μοιράζονται σε 41 δημοτικά διαμερίσματα. Ο Δήμος της Κόνιτσας, απαρτίζεται από τέσσερις διακριτές ανθρωπογεωγραφικές ενότητες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η κάθε μία, όπου κυρίαρχο ρόλο παίζει –όπως άλλωστε και στο παρελθόν- η ίδια η πόλη της Κόνιτσας. Οι ενότητες αυτές είναι οι εξής: στα νότια η πόλη της Κόνιτσας και τα γύρω από τον κάμπο της χωριά, στα ανατολικά τα χωριά της λάκκας Αώου, στα βορειοδυτικά τα μαστοροχώρια και στα μεγάλα υψόμετρα των βουνών τα βλαχοχώρια.

Αναπόσπαστο τμήμα του Δήμου της Κόνιτσας είναι τα Μαστοροχώρια, που βρίσκονται κατά μήκος της κοιλάδας του Σαραντάπορου. Πρόκειται για χωριά που οι κάτοικοί τους, εξειδικεύτηκαν στην τέχνη της οικοδομικής και άλλων παρεμφερών επαγγελμάτων. Ορισμένα από τα χωριά επιδόθηκαν συλλογικά σε κάποιες δραστηριότητες με τέτοια επιτυχία, ώστε τελικά να ταυτίζονται ιστορικά μ' αυτές. Οργανωμένοι σε ομάδες, τα ονομαζόμενα μπουλούκια, οι περισσότεροι άντρες των χωριών αυτών ταξίδευαν σε όλη τη σημερινή Ελλάδα, τις γύρω περιοχές και κράτη και ακόμα μακρύτερα φτάνοντας μέχρι την Αμερική, το Κογκό, την Αβησσυνία, το Σουδάν και την Περσία. Ορισμένοι από αυτούς και περισσότερο όσοι κατάγονταν από τα χωριά Γοργοπόταμος και Χιονιάδες, εξειδικεύονταν στην τέχνη της ξυλογλυπτικής και της ζωγραφικής αντίστοιχα και συμπλήρωναν τα έργα των μαστόρων στολίζοντας εκκλησιές με τέμπλα και αγιογραφίες και σαράγια κι αρχοντικά με ξυλόγλυπτα και περίτεχνες τοιχογραφίες.

Το απαράμιλλο και πλούσιο φυσικό περιβάλλον, οι γραφικοί οικισμοί, τα διάσπαρτα μνημεία, οι άνθρωποι με τον ανοιχτό χαρακτήρα τους και η πλούσια παράδοση με όλες τις εκφάνσεις της καθιστούν την ευρύτερη περιοχή της Κόνιτσας έναν από τους περισσότερο προσφιλείς προορισμούς των Ελλήνων και ξένων περιηγητών.